Những nguyên tắc phong thủy cơ bản cần lưu ý khi thiết kế, xây nhà

Trong văn hóa Á Đông nói chung và Việt Nam nói riêng, ngôi nhà không chỉ đơn thuần là nơi che mưa che nắng mà còn là không gian nuôi dưỡng tâm hồn, vun đắp hạnh phúc gia đình. Chính vì vậy, bên cạnh các yếu tố về công năng, thẩm mỹ và kỹ thuật, phong thủy xây nhà cũng là một khía cạnh được rất nhiều gia chủ quan tâm khi bắt đầu hành trình kiến tạo tổ ấm. Người ta tin rằng, một ngôi nhà được thiết kế và xây dựng hài hòa về phong thủy sẽ mang lại nguồn năng lượng tích cực, sức khỏe, tài lộc và sự bình an cho các thành viên.

Vậy, những nguyên tắc phong thủy nhà ở nào cần được lưu ý? Làm thế nào để xem hướng nhà và bố trí nhà theo phong thủy một cách cơ bản nhất? Bài viết này sẽ giới thiệu những nguyên tắc và quan niệm phong thủy phổ biến, thường được cân nhắc trong quá trình thiết kế và xây dựng nhà ở tại Việt Nam, giúp bạn có thêm thông tin tham khảo hữu ích.

Lời nói đầu quan trọng: Phong thủy là một lĩnh vực rộng lớn và mang nhiều yếu tố niềm tin, kinh nghiệm truyền thống. Thông tin trong bài viết này chỉ cung cấp những nguyên tắc cơ bản, phổ biến và mang tính tham khảo. Để có những tư vấn chuyên sâu, phù hợp với tuổi, mệnh (Bát trạch) của từng gia chủ cụ thể, bạn nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia phong thủy có uy tín và kinh nghiệm.

Tầm quan trọng của phong thủy trong xây dựng nhà ở theo quan niệm Á Đông

Theo quan niệm phong thủy, môi trường sống xung quanh có ảnh hưởng trực tiếp đến vận mệnh và sức khỏe của con người thông qua sự lưu chuyển của "khí" (năng lượng). Một ngôi nhà có phong thủy tốt là nơi "khí" có thể lưu thông hài hòa, cân bằng được các yếu tố Âm-Dương, Ngũ Hành (Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ), từ đó mang lại những điều tốt lành.

Việc chú trọng đến phong thủy xây nhà được tin là sẽ giúp:

• Thu hút vượng khí, tài lộc.
• Tăng cường sức khỏe, giảm bệnh tật.
• Gia đình hòa thuận, hạnh phúc.
• Công việc, sự nghiệp hanh thông.
• Tạo cảm giác an tâm, thư thái khi sống trong ngôi nhà.

Các yếu tố phong thủy quan trọng cần xem xét khi xây nhà

Dưới đây là những khu vực và yếu tố chính thường được xem xét dưới góc độ phong thủy khi thiết kế và xây dựng nhà ở:

1. Xem hướng nhà (Phương vị)

• Tầm quan trọng: Hướng nhà được coi là yếu tố tiên quyết, ảnh hưởng đến việc đón nhận các luồng khí tốt hay xấu vào nhà. Việc xem hướng nhà phù hợp với tuổi và mệnh của gia chủ là điều được quan tâm hàng đầu.
• Quan niệm phổ biến: Dựa vào năm sinh âm lịch, gia chủ sẽ thuộc Đông tứ mệnh hoặc Tây tứ mệnh. Mỗi nhóm mệnh sẽ có những hướng tốt (Sinh Khí, Diên Niên, Thiên Y, Phục Vị) và hướng xấu (Tuyệt Mệnh, Ngũ Quỷ, Lục Sát, Họa Hại) khác nhau. Mục tiêu là chọn hướng nhà (hướng cửa chính hoặc hướng mặt tiền chịu nhiều dương khí) thuộc một trong các hướng tốt của gia chủ.
• Lưu ý thực tế: Bên cạnh yếu tố mệnh trạch, việc chọn hướng nhà cũng cần cân nhắc đến các yếu tố thực tế như hướng gió mát, hướng đón ánh sáng tốt (tránh nắng gắt buổi chiều), cảnh quan xung quanh (tránh hướng có vật cản lớn, góc nhọn chĩa vào, đường đâm thẳng...). Đôi khi, các yếu tố thực tế này lại trùng khớp với các nguyên tắc phong thủy về việc đón "sinh khí".
• Khuyến nghị: Việc xác định chính xác hướng tốt/xấu theo tuổi cần sự tư vấn của chuyên gia phong thủy dựa trên la bàn và tính toán Bát trạch phức tạp.

2. Cổng ngõ và hàng rào

• Vai trò: Là lớp bảo vệ đầu tiên và là nơi dẫn khí vào khu đất.
• Nguyên tắc cơ bản:
  • Kích thước cổng cần cân đối với quy mô ngôi nhà, không quá lớn cũng không quá nhỏ.
  • Tránh cổng và cửa chính nhìn thẳng thông nhau thành một đường thẳng (quan niệm dễ làm khí tốt vào nhanh ra nhanh). Có thể dùng bình phong hoặc cây xanh để hóa giải nếu không tránh được.
  • Giữ khu vực cổng ngõ luôn sạch sẽ, quang đãng, đủ ánh sáng.
  • Hàng rào nên xây chắc chắn, chiều cao phù hợp, tránh các thiết kế có nhiều góc nhọn chĩa vào nhà.
  • Màu sắc, vật liệu cổng/hàng rào đôi khi cũng được chọn theo Ngũ Hành tương sinh với mệnh gia chủ.

3. Cửa chính (Huyền quan)

• Vai trò: Là "miệng" của ngôi nhà, nơi nạp khí chính, có ảnh hưởng rất lớn đến vận khí toàn gia.
• Nguyên tắc cơ bản:
  • Kích thước cửa chính phải cân đối với nhà, không quá lớn gây tản khí, không quá nhỏ gây bí khí. Kích thước thông thủy (lọt lòng) thường được chọn theo thước Lỗ Ban để rơi vào các cung tốt.
  • Hướng cửa chính nên là hướng tốt theo mệnh của gia chủ.
  • Cửa nên mở vào trong để "đón" khí vào nhà.
  • Tránh cửa chính đối diện thẳng với cửa hậu, cửa nhà vệ sinh, cửa bếp, góc nhọn, cầu thang đi xuống.
  • Không nên đặt gương soi đối diện cửa chính (quan niệm sẽ đẩy khí tốt ra ngoài).
  • Khu vực trước cửa chính (gọi là Minh Đường) cần rộng rãi, sáng sủa, sạch sẽ, không bị vật cản che khuất.

4. Bố trí phòng khách

• Vai trò: Là trung tâm sinh hoạt chung, nơi tiếp đón khách khứa, thể hiện bộ mặt của gia đình.
• Nguyên tắc cơ bản:
  • Nên đặt ở vị trí gần cửa chính, dễ tiếp cận.
  • Không gian cần vuông vức, sáng sủa, thông thoáng.
  • Tránh đặt phòng khách ở vị trí cuối nhà hoặc quá sâu bên trong.
  • Bàn ghế nên kê sao cho chủ nhà có thể ngồi tựa lưng vào tường vững chắc và bao quát được người ra vào. Tránh kê bàn ghế dưới xà ngang (dầm nhà).
  • Màu sắc, vật trang trí nên hài hòa, tạo cảm giác ấm cúng, thân thiện.

5. Vị trí và hướng bếp (Táo vị)

• Vai trò: Bếp là nơi nấu nướng, nuôi dưỡng sức khỏe, tượng trưng cho tài lộc và hạnh phúc gia đình ("bếp có ấm thì nhà mới yên"). Đây là một trong ba yếu tố quan trọng nhất (nhất Môn - cửa chính, nhì Táo - bếp, tam Chủ - phòng ngủ).
• Nguyên tắc cơ bản:
  • "Tọa hung hướng cát": Vị trí đặt bếp (Tọa) nên ở vào cung xấu theo Bát trạch của gia chủ để trấn áp hung khí, nhưng hướng bếp (Hướng cửa bếp lò hoặc hướng lưng người nấu) phải quay về hướng tốt để đón lành khí.
  • Vị trí nên tránh:
    • Tránh đặt bếp đối diện cửa chính, cửa nhà vệ sinh, cửa phòng ngủ.
    • Tránh đặt bếp dưới xà ngang, dưới nhà vệ sinh tầng trên, dưới giường ngủ.
    • Tránh đặt bếp ở vị trí trung tâm nhà (Trung cung).
    • Tránh đặt bếp quá gần hoặc đối diện với khu vực thờ cúng.
    • Tránh thế bếp "Lưỡng Thủy kẹp một Hỏa" (bếp đặt giữa tủ lạnh và chậu rửa).
  • Bếp cần có đủ ánh sáng, thông gió tốt, luôn giữ sạch sẽ, gọn gàng.

6. Bố trí phòng ngủ

• Vai trò: Là không gian nghỉ ngơi, phục hồi năng lượng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tinh thần.
• Nguyên tắc cơ bản:
  • Phòng ngủ cần yên tĩnh, kín đáo, có hình dạng vuông vức là tốt nhất.
  • Vị trí giường ngủ:
    • Nên đặt giường sao cho đầu giường tựa vào một bức tường vững chắc.
    • Tránh kê giường đối diện thẳng cửa ra vào, cửa nhà vệ sinh.
    • Tránh kê giường dưới xà ngang, dầm nhà, quạt trần, đèn chùm lớn.
    • Tránh kê đầu giường sát tường nhà vệ sinh hoặc bếp lò.
    • Tránh đặt gương soi chiếu thẳng vào giường ngủ.
  • Hướng đầu giường ngủ nên quay về hướng tốt theo mệnh gia chủ.
  • Màu sắc phòng ngủ nên chọn gam màu dịu nhẹ, ấm cúng, tạo cảm giác thư thái.

7. Vị trí nhà vệ sinh (WC)

• Vai trò: Là nơi có nhiều uế khí, ẩm ướt, nên vị trí và cách bố trí cần đặc biệt lưu ý để không ảnh hưởng xấu đến các khu vực khác.
• Nguyên tắc cơ bản:
  • "Tọa hung hướng hung": Nên đặt WC vào các cung xấu theo Bát trạch của gia chủ để "lấy độc trị độc", trấn áp hung khí.
  • Vị trí tuyệt đối tránh:
    • Tránh đặt WC ở vị trí trung tâm nhà (Trung cung).
    • Tránh đặt WC phía trên phòng khách, phòng thờ, bếp nấu, giường ngủ.
    • Tránh đặt WC gần hoặc đối diện cửa chính.
  • Cửa WC không nên đối diện cửa bếp, cửa phòng ngủ.
  • Nên giữ WC luôn khô ráo, sạch sẽ, thông gió tốt và đóng cửa khi không sử dụng.

8. Cầu thang

• Vai trò: Là trục giao thông đứng, nơi dẫn khí lưu thông giữa các tầng.
• Nguyên tắc cơ bản:
  • Chân cầu thang không nên đâm thẳng ra cửa chính hoặc cửa phòng ngủ, cửa WC.
  • Số bậc thang thường được tính theo chu kỳ "Sinh - Lão - Bệnh - Tử", bậc cuối cùng rơi vào cung "Sinh" hoặc "Lão" được coi là tốt. Cách tính phổ biến là (4n + 1) hoặc (4n + 2), với n là số lần chu kỳ.
  • Tránh đặt nhà vệ sinh dưới gầm cầu thang (nếu có thể).
  • Cầu thang cần đủ ánh sáng, thông thoáng, lan can chắc chắn. Bậc thang nên liền mạch, không có khe hở giữa các bậc (quan niệm làm thoát khí).

9. Bàn thờ (Không gian thờ cúng)

• Vai trò: Nơi trang nghiêm, thể hiện lòng thành kính của con cháu với tổ tiên, thần linh.
• Nguyên tắc cơ bản:
  • "Tọa cát hướng cát": Bàn thờ nên đặt ở vị trí trang trọng, yên tĩnh và quay về hướng tốt theo mệnh gia chủ.
  • Phía sau bàn thờ cần là một bức tường vững chắc, không nên dựa vào cửa kính, cửa sổ hoặc tường nhà vệ sinh.
  • Tránh đặt bàn thờ dưới xà ngang, đối diện cửa ra vào, cửa nhà vệ sinh, hoặc dưới phòng ngủ, phòng chơi của trẻ em.
  • Luôn giữ không gian thờ cúng sạch sẽ, gọn gàng, đủ ánh sáng (thường dùng ánh sáng vàng ấm).

Những điều nên và không nên cơ bản trong phong thủy xây nhà

Để dễ ghi nhớ, bạn có thể tham khảo những điều nên và không nên sau:

Nên làm:

• Ưu tiên thế đất và hình dáng nhà vuông vức, nở hậu (phía sau rộng hơn phía trước).
• Đảm bảo nhà luôn thông thoáng, đón được ánh sáng tự nhiên vào các không gian chính.
• Giữ gìn nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng, loại bỏ đồ đạc hư hỏng, không cần thiết.
• Tạo không gian "minh đường" (khoảng sân hoặc không gian trống) thoáng đãng trước cửa chính.
• Trồng cây xanh phù hợp để tăng sinh khí (tránh cây quá lớn che hết ánh sáng trước nhà hoặc cây có gai nhọn chĩa vào cửa).
• Nếu thực sự quan tâm sâu sắc, hãy tìm đến chuyên gia phong thủy để được tư vấn chi tiết.

Không nên làm:

• Xây nhà trên thế đất bị đường đâm thẳng vào cửa chính (thương sát).
• Để cửa chính và cửa hậu thông nhau thành một đường thẳng.
• Để cửa chính đối diện trực tiếp cửa nhà vệ sinh, cửa bếp, gương soi, góc tường nhọn.
• Đặt bếp nấu, giường ngủ, bàn làm việc, bàn thờ dưới xà ngang (dầm nhà).
• Đặt nhà vệ sinh ở trung tâm nhà (Trung cung) hoặc trên các khu vực quan trọng như bếp, phòng thờ, phòng ngủ.
• Nhà có hình dáng méo mó, khuyết góc quá nhiều hoặc có nhiều góc nhọn đâm vào bên trong.
• Để nhà cửa tối tăm, ẩm thấp, bừa bộn.

Lưu ý khi áp dụng phong thủy vào thiết kế hiện đại

Kiến trúc hiện đại ngày nay thường ưu tiên không gian mở, tối giản và công năng tiện nghi. Đôi khi, việc áp dụng cứng nhắc tất cả các quy tắc phong thủy truyền thống có thể gây ra sự bất tiện trong sinh hoạt hoặc làm mất đi tính thẩm mỹ của thiết kế.

Vì vậy, cách tiếp cận cân bằng là:

• Ưu tiên các nguyên tắc cốt lõi: Chú trọng đến hướng nhà, vị trí các khu vực quan trọng (cửa chính, bếp, phòng ngủ, WC), đảm bảo sự thông thoáng, ánh sáng và tránh các đại kỵ rõ ràng (đường đâm, xà ngang...).
• Linh hoạt và thực tế: Nếu không thể tuân thủ tuyệt đối một quy tắc nào đó, có thể tìm các giải pháp hóa giải (dùng vách ngăn, bình phong, cây xanh, vật phẩm phong thủy...) hoặc chấp nhận sự cân bằng giữa phong thủy và công năng, thẩm mỹ.
• Thảo luận với kiến trúc sư/nhà thầu: Một đơn vị thiết kế và thi công chuyên nghiệp, có kinh nghiệm thường có thể tư vấn giúp bạn dung hòa các yếu tố phong thủy vào thiết kế hiện đại một cách hài hòa và hợp lý.

Kết luận

Phong thủy xây nhà là một yếu tố văn hóa và tâm linh được nhiều người Việt coi trọng với mong muốn về một cuộc sống tốt đẹp hơn. Việc tìm hiểu và áp dụng những nguyên tắc cơ bản như xem hướng nhà, bố trí nhà theo phong thủy cho các không gian chức năng có thể góp phần tạo nên một ngôi nhà không chỉ đẹp về thẩm mỹ, tiện nghi về công năng mà còn hài hòa về năng lượng.

Tuy nhiên, hãy luôn nhớ rằng phong thủy chỉ là một yếu tố tham khảo. Sự thông thoáng, sạch sẽ, gọn gàng, ánh sáng tự nhiên và trên hết là tình yêu thương, sự gắn kết giữa các thành viên mới là những yếu tố quan trọng nhất tạo nên một tổ ấm thực sự. Đừng quá câu nệ vào các chi tiết nhỏ mà làm ảnh hưởng đến công năng sử dụng và thẩm mỹ tổng thể của ngôi nhà. Nếu có điều kiện, việc tham khảo ý kiến chuyên gia sẽ giúp bạn có được giải pháp tối ưu và phù hợp nhất.

(Để tìm hiểu tổng quan về dịch vụ xây nhà, bao gồm cả giai đoạn tư vấn thiết kế, mời bạn xem lại trang: Dịch Vụ Xây Nhà Trọn Gói)

Tại Xây Dựng Minh Duy, chúng tôi tôn trọng mọi mong muốn của khách hàng và sẵn sàng tư vấn, tích hợp các yếu tố phong thủy cơ bản vào trong thiết kế theo yêu cầu, nhằm mang đến một không gian sống hài hòa và viên mãn nhất.